Трыццаць гадоў пасьля сьмерці генэральнага сакратара КПСС Леаніда Брэжнева цяперашнія ўладары Крамля апынуліся перад такімі самымі дылемамі, як у свой час Юры Андропаў і Міхаіл Гарбачоў.
Так лічыць аналітык «Свабоды» Браян Уітмар, які на ўгодкі сьмерці Брэжнева напісаў адмысловы блог пад назвай «Дзеці Брэжнева». Прапануем вам пераклад некаторых фрагмэнтаў:
«У шмат якіх адносінах, цяперашняя бітва за будучыню Расеі пачалося 30 гадоў таму.
Імёны гульцоў зьмяняліся, таксама як і рыторыка, але асноўнае пытаньне заставалася практычна такім жа: як ажыцьцявіць неабходныя рэформы, калі яны пагражаюць існуючай эліце.
Сьмерць Брэжнева запачаткавала сыход са сцэны гэтак званай «Клясы 1937» — пакаленьня савецкіх кіраўнікоў, якія хутка пайшлі па прыступках герархіі ў Камуністычнай партыі пасьля сталінскіх чыстак і кіравалі краінай на працягу наступных дзесяцігодзьдзяў.
Да канца кіраўніцтва Брэжнева савецкая эканоміка, якая небясьпечна залежала ад экспарту тавараў, знаходзілася ў стагнацыі і зьніжала аб’ёмы прадукцыі, калі падалі цэны на нафту. Палітычная сыстэма была закасьцянелай, квітнела карупцыя, грамадзкае жыцьцё наскрозь разьядаў цынізм. У маладым пакаленьні пераемнікаў улады высьпеў кансэнсус аб неабходнасьці рэформаў.
За рэформы выступалі дзьве асноўныя сілы — КДБ і тэхнакратычныя «рэжымныя лібэралы» — якія тады стварылі даволі неймаверны альянс. Гэтая дзіўная кааліцыя аб’ядналася, каб выбраць двух савецкіх лідэраў: Юрыя Андропава (кандыдат КДБ) і Міхаіла Гарбачова (выбар «тэхнакратаў»).
Мадэль рэформаў Андропава, якую сацыёляг Вольга Крыштаноўская называе «аўтарытарнай мадэрнізацыяй», была падобная на шлях, якім да гэтага часу ішоў Кітай — кіраваныя жорсткай рукою эканамічныя рэформы, якія ўводзяць рынкавыя мэханізмы, але без палітычных зьменаў...
Мадэль Гарбачова, якая прадугледжвала больш шырокія эканамічныя і палітычныя рэформы, у канчатковым рахунку вызваліла сілы, што прывялі да палітычнага плюралізму і разбурылі аўтарытарную сыстэму.
Абедзьве мадэлі непазьбежна раскалолі ранейшую кааліцыю сілавікоў і тэхнакратычных лібэралаў...
Калі прыняць, што Пуцін ішоў шляхам Андропава на працягу свайго першага прэзыдэнцкага тэрміну ў Крамлі ў 2000-2004 гг., то прэзыдэнцкі тэрмін Дзьмітрыя Мядзьведзева можна было б параўнаць зь нейкай лёгкай вэрсіяй Гарбачова.
І хоць верасень 2011 г., калі Пуцін абвясьціў аб сваім вяртаньні ў Крэмль, нельга параўнаць зь пераваротам супраць Гарбачова ў жніўні 1991 году, памкненьне было падобнае: сілавікі баяліся страціць уладу і зрабілі свой ход, каб спыніць дадатковыя зьмены. Яны прайгралі ў жніўні 1991, але аказаліся больш пасьпяховымі восеньню летась.
Такім чынам, за тры дзесяцігодзьдзі пасьля сьмерці Брэжнева, мы прайшлі поўнае кола. Сыстэма застаецца ў тупіку, і нічога не паказвае, што яна хоча зь яго выйсьці.
«У шмат якіх адносінах, цяперашняя бітва за будучыню Расеі пачалося 30 гадоў таму.
Браян Уітмар
10 лістапада 1982 г. Леанід Ільіч Брэжнеў памёр, і ягоная сьмерць выклікала зьмену пакаленьняў у савецкім кіраўніцтве ды прывяла ў рух бесьперапынны цыкл рэформаў у Расеі, якія застаюцца няпоўнымі і незавершанымі па сёньняшні дзень.Імёны гульцоў зьмяняліся, таксама як і рыторыка, але асноўнае пытаньне заставалася практычна такім жа: як ажыцьцявіць неабходныя рэформы, калі яны пагражаюць існуючай эліце.
Сьмерць Брэжнева запачаткавала сыход са сцэны гэтак званай «Клясы 1937» — пакаленьня савецкіх кіраўнікоў, якія хутка пайшлі па прыступках герархіі ў Камуністычнай партыі пасьля сталінскіх чыстак і кіравалі краінай на працягу наступных дзесяцігодзьдзяў.
Да канца кіраўніцтва Брэжнева савецкая эканоміка, якая небясьпечна залежала ад экспарту тавараў, знаходзілася ў стагнацыі і зьніжала аб’ёмы прадукцыі, калі падалі цэны на нафту. Палітычная сыстэма была закасьцянелай, квітнела карупцыя, грамадзкае жыцьцё наскрозь разьядаў цынізм. У маладым пакаленьні пераемнікаў улады высьпеў кансэнсус аб неабходнасьці рэформаў.
За рэформы выступалі дзьве асноўныя сілы — КДБ і тэхнакратычныя «рэжымныя лібэралы» — якія тады стварылі даволі неймаверны альянс. Гэтая дзіўная кааліцыя аб’ядналася, каб выбраць двух савецкіх лідэраў: Юрыя Андропава (кандыдат КДБ) і Міхаіла Гарбачова (выбар «тэхнакратаў»).
за тры дзесяцігодзьдзі пасьля сьмерці Брэжнева, мы прайшлі поўнае кола. Сыстэма застаецца ў тупіку, і нічога не паказвае, што яна хоча зь яго выйсьці
Мадэль рэформаў Андропава, якую сацыёляг Вольга Крыштаноўская называе «аўтарытарнай мадэрнізацыяй», была падобная на шлях, якім да гэтага часу ішоў Кітай — кіраваныя жорсткай рукою эканамічныя рэформы, якія ўводзяць рынкавыя мэханізмы, але без палітычных зьменаў...
Мадэль Гарбачова, якая прадугледжвала больш шырокія эканамічныя і палітычныя рэформы, у канчатковым рахунку вызваліла сілы, што прывялі да палітычнага плюралізму і разбурылі аўтарытарную сыстэму.
Абедзьве мадэлі непазьбежна раскалолі ранейшую кааліцыю сілавікоў і тэхнакратычных лібэралаў...
Калі прыняць, што Пуцін ішоў шляхам Андропава на працягу свайго першага прэзыдэнцкага тэрміну ў Крамлі ў 2000-2004 гг., то прэзыдэнцкі тэрмін Дзьмітрыя Мядзьведзева можна было б параўнаць зь нейкай лёгкай вэрсіяй Гарбачова.
І хоць верасень 2011 г., калі Пуцін абвясьціў аб сваім вяртаньні ў Крэмль, нельга параўнаць зь пераваротам супраць Гарбачова ў жніўні 1991 году, памкненьне было падобнае: сілавікі баяліся страціць уладу і зрабілі свой ход, каб спыніць дадатковыя зьмены. Яны прайгралі ў жніўні 1991, але аказаліся больш пасьпяховымі восеньню летась.
Такім чынам, за тры дзесяцігодзьдзі пасьля сьмерці Брэжнева, мы прайшлі поўнае кола. Сыстэма застаецца ў тупіку, і нічога не паказвае, што яна хоча зь яго выйсьці.